سامانه ملي شهر و روستا
آيين‌نامه اماكن عمومي
مصوب 23/3/1363 هيئت وزيران با اصلاحات 9/11/1364
ماده ۱ - شهرباني جمهوري اسلامي ايران در اجراي وظايف انتظامي و كنترل ترافيك و ساير مسئوليتهاي محوله بر امور اماكن عمومي طبق مقررات اين‌آيين‌نامه نظارت و مطابق مقررات اقدام مي‌نمايد.
ماده ۲ - اماكن و مؤسسات موضوع اين آيين‌نامه به شرح زير مي‌باشد:
1- هتلها ۲ - مسافرخانه‌ها ۳ - رستورانها ۴ - پانسيونها و مهدكودكها ۵ - سلف سرويس‌ها ۶ - قهوه‌خانه‌ها ۷ - اغذيه‌فروشيها ۸ - چلوكبابي و‌چلوخورشتي‌ها و طباخي‌ها ۹ - بوفه سينما و تئاتر ۱۰ - كافه‌ترياها ۱۱ - كافه قنادي‌ها ۱۲ - آرايشگاه‌ها ۱۳ - آموزشگاههاي رانندگي ۱۴ - فروشگاههاي‌جرايد و نشريات داخلي ۱۵ - مؤسسات باركش شهري ۱۶ - تعميرگاههاي دوچرخه و موتورسيكلت ۱۷ - عكاسي‌ها ۱۸ - فروشگاههاي جرايد و نشريات‌خارجي ۱۹ - سينماها و تماشاخانه‌ها ۲۰ - فروشگاههاي اتومبيل ۲۱ - مؤسسات تبليغاتي و توليد كننده فيلمهاي تبليغاتي ۲۲ - تعميرگاهها، اتوسرويسها و‌پاركينگها ۲۳ - مؤسسات توريستي و كرايه دهي اتومبيل ۲۴ - بنگاههاي مسافربري ۲۵ – كتاب فروشيها ۲۶ - بنگاههاي معاملاتي ۲۷ – كارگاههاي اوراق‌اتومبيل ۲۸ - كارگاههاي تعويض روغن، پنچرگيري و لاستيك‌فروشي اتومبيل ۲۹ - مؤسسات تاكسي بار ۳۰ - كليشه و گراورسازي‌ها ۳۱ - فروشگاههاي لوازم يدكي اتومبيل ۳۲ - كارگاههاي نقاشي اتومبيل ۳۳ - چاپخانه‌ها 34 - سمساري و امانت‌فروشيها ۳۵ - مؤسسات باربري ۳۶ - استوديوها ۳۷ - طلا و‌جواهرفروشيها 38- مؤسسات نشر و طبع ۳۹ - آموزشگاههاي خياطي، ماشين‌نويسي و آرايشگر
تبصره - هر نوع امكنه و مؤسسه مشابه ديگري در آينده بنا به تشخيص و اعلام شهرباني جمهوري اسلامي ايران مشمول مقررات اين آيين‌نامه خواهد بود.
ماده 3- مراجع صدور پروانه واحدهاي صنفي مذكور در ماده ۲ بايد قبل از صدور و انتقال پروانه و همچنين انتقال محل واحد صنفي نسبت به موارد مذكور در‌ماده ۱ از شهرباني جمهوري اسلامي ايران استعلام نظريه به عمل آورند و نظريه اعلام شده ملاك صدور پروانه مي‌باشد. ضمناً تا اخذ پاسخ نهائي از مراكز‌اطلاعاتي صدور اجازه اشتغال به كار موقت وسيله شهرباني بلامانع خواهد بود.
تبصره - ضوابط مربوط به صلاحيت فرداي داير كننده و صلاحيت انتظامي و ترافيك محل كسب جهت اعلام نظريه به مراجع صدور پروانه واحدهاي صنفي‌مذكور در ماده ۲ وسيله ادارات ذيربط شهرباني جمهوري اسلامي ايران تهيه و پس از تصويب رياست شهرباني به مورد اجراء گذاشته خواهد شد.
ماده ۴ - در خارج از حوزه استحفاظي شهرباني، ژاندارمري عهده‌دار انجام وظايف مذكور در اين آيين‌نامه مي‌باشد.
ماده ۵ - متقاضيان صدور پروانه اماكن عمومي مندرج در ماده ۲ قبل از اخذ پروانه حق افتتاح اماكن خود را ندارند و در صورت تخلف مادامي كه پروانه تحصيل‌نكرده باشند از افتتاح آن مكان تا صدور پروانه به وسيله شهرباني جلوگيري خواهد شد.
ماده ۶ - در صورتي كه عدم صلاحيت هر يك از صاحبان يا مديران اماكن مندرج در ماده ۲ در مدت اعتبار پروانه به تشخيص شهرباني محرز شود مراتب توسط‌كميسيوني مركب از كلانتر يا معاون كلانتري محل نماينده اتحاديه مربوطه - نماينده مرجع صدور پروانه - نماينده اداره اماكن عمومي شهرباني جمهوري‌اسلامي ايران در تهران و رؤساي دواير مربوطه در شهرستانها بررسي و در صورت تاييد عدم صلاحيت صاحب پروانه موظف است ظرف مدت ۱۵ روز شخص‌واحد صلاحيتي را جهت تصدي يا مديريت مكان خود معرفي نمايد در غير اين صورت نسبت به تعطيل محل اقدام مي‌گردد.
ماده ۷ - چنانچه صاحبان اماكن مندرج در ماده ۲ بخواهند اداره امور داخلي خود را به ديگري واگذار نمايند بايستي مدير داخلي از طريق مراجع صدور پروانه به‌شهرباني معرفي تا پس از بررسيهاي لازم و تأييد صلاحيت مدير معرفي شده در پروانه صادر منظور گردد.
ماده ۸ - صاحبان اماكن عمومي مندرج در ماده ۲ از رديف ۱۱ شامل (۱ - هتلها ۲ - مسافرخانه‌ها ۳ - رستورانها ۴ - پانسيونها و مهد كودك‌ها ۵ -سلف‌سرويسها ۶ - قهوه‌خانه‌ها ۷ - اغذيه‌فروشان ۸ - چلوكبابي و چلوخورشتي‌ها و طباخي‌ها ۹ - بوفه‌هاي سينما و تئاتر ۱۰ - كافه‌ترياها ۱۱ - كافه قنادي‌ها)به شهرباني معرفي تا نسبت به تعيين صلاحيت و صدور پروانه خدمتگزاري جهت آنان اقدام گردد و در صورت تغيير هر يك از آنان مراتب را ظرف مدت ۴۸ساعت اعلام نمايند. .
ماده ۹ - كليه مستخدمين و كاركنان اماكن عمومي مندرج در ماده ۸ بايستي داراي كارت بهداشت از مرجع مربوطه و پروانه كار از شهرباني باشند.
تبصره - مدت اعتبار پروانه خدمتگزاري يكسال مي‌باشد و كاركنان اماكن عمومي مندرج در ماده ۸ موظفند همه ساله نسبت به تمديد پروانه خود اقدام نمايند
ماده ۱۰ - صاحبان كليه اماكن عمومي مكلفند آن دسته از مواد آيين‌نامه و اعلاميه‌هاي شهرباني را كه ارتباط با نوع كار آن مكان دارد در محل مناسبي كه براي‌واردين قابل رؤيت باشد نصب نمايند.
ماده ۱۱ - صاحبان اماكن مسافري (هتل - مسافرخانه - پانسيون و ساير اماكن مشابه) موظفند در قبال اموالي كه از طرف مسافرين و يا واردين به مكانهاي مزبور‌به آنان سپرده مي‌شود رسيد كتبي بدهند.
ماده ۱۲ - در صورتي كه يكي از مسافرين در اماكن مسافري فوت نمايد صاحب يا مدير مؤسسه بايد بلافاصله مراتب را كتباً با ذكر مشخصات شخص متوفي و‌شماره اتاق به كلانتري محل اطلاع داده تا ورود نمايندگان شهرباني و دادسرا و پزشكي قانوني اتاق متوفي بايد بسته شده و احدي داخل آن جا نشود.
ماده ۱۳ - صاحبان و مديران كليه اماكن عمومي موظفند هر موقع هر گونه توضيحاتي كه مأمورين شهرباني بخواهند (نسبت به وضعيت امكنه و مسافرين و‌مستخدمين) بلاتأمل و در حدود اطلاعاتي كه دارند با نهايت صحت به آنها بدهند.
ماده ۱۴ - در تمام ايامي كه اماكن عمومي دائر هستند حضور متصدي يا مدير امكنه در محل الزامي است.
ماده ۱۵ - در موقعي كه يكي از مسافرين يا خدمه مظنون يا مبتلا به دارا بودن امراض واگيردار و عفوني از قبيل و يا طاعون و امثالهم باشد صاحبان اماكن‌عمومي مكلفند مراتب را بلافاصله با ذكر مشخصات بيمار به بهداري و كلانتري محل اطلاع دهند.
ماده ۱۶ - صاحبان اماكن مسافري و پانسيونها مكلفند تابلو شماره اتاقها را در محل مناسبي در مدخل امكنه خود نصب نمايند.
ماده ۱۷ - صاحبان اماكن مسافري و پانسيونها بايد دفتري مطابق نمونه شهرباني براي ورود و خروج مسافرين تهيه و نام و نشان كامل آنها را در آن دفتر قيد‌نمايند.
ماده ۱۸ - صاحبان اماكن مسافري (هتل - مسافرخانه - پانسيون و امثال آنها) موظفند ضمن رويت شناسنامه يا هر گونه برگ شناسائي مشخصات و تاريخ و‌ساعت ورود و خروج مسافرين و واردين به اماكن مزبور را مطابق نمونه اعلاميه‌اي كه از طرف شهرباني داده مي‌شود تنظيم و اول وقت روز بعد به شهرباني محل‌تسليم نمايند.
ماده ۱۹ - صاحبان هتلها و مسافرخانه‌ها و پانسيونها موظفند در صورت مراجعه اطفال و اشخاصي كه به سن قانوني نرسيده و بدون سرپرست هستند و قصد‌اقامت در امكنه مزبور را دارند بلافاصله مراتب را به شهرباني
( كلانتري محل) اعلام دارند.
ماده ۲۰ - برگزاري هر نوع مجلس جشن و عروسي، مهماني، شب‌نشيني و امثال آن و يا اجراء هر گونه برنامه هنري و نمايشي در اماكن عمومي مستلزم تأييد‌محتواي برنامه هنري و نمايشي از سوي وزارت ارشاد اسلامي و تحصيل اجازه مخصوص شهرباني يا كلانتري محل (حداقل ۴۸ ساعت قبل) مي‌باشد. بديهي‌است مسئولين اماكن عمومي مزبور مي‌بايست ساعت و روز تشكيل مراسم و صرفاً مشخصات پيشنهاد كننده مراسم را با ارائه دو عدد كارت ورود به سالن به‌مسئولين ذيربط شهرباني جمهوري اسلامي ايران اعلام نمايند.
ماده ۲۱ - پروانه متخلفين در موارد ذيل اخذ و به مراجع صدور پروانه ارسال كه برابر با ماده ۳۹ قانون صنفي نسبت به ابطال آن اقدام گردد:
۱ - تسهيل يا فراهم نمودن وسيله عمل منافي عفت و شهوتراني در اماكن مربوطه و يا استخدام و يا اجير نمودن اشخاص براي منظور فوق.
2 - تشكيل جلسات در محل امكنه عمومي براي مقاصد سوء و خلاف قانون عليه دولت و امنيت كشور.
3 - تهيه موجبات تسهيل خريد و فروش مواد افيوني و جرس و بنگ و استعمال آنها و همچنين فروش و عرضه هر نوع مشروبات الكلي.
۴ - طرح‌ريزي و توطئه براي انجام مقاصد سوء و خلاف قانون نظير سرقت، خريد و فروش و نگهداري اموال مسروقه و غيره.
5- هر گونه عمل شرط‌بندي و برد و باخت و قمار.
تبصره - ابطال پروانه مرتكبين تخلف از ماده ۲۱ مانع از اجراي ساير مجازاتهاي شرعي و قانوني نخواهد شد.
ماده ۲۲ - سخنراني و هر عمل ديگري كه خلاف منظور از تشكيل مكان عمومي و مفاد پروانه صادره مربوط به آن باشد بدون اجازه مخصوص شهرباني ممنوع‌است.
ماده ۲۳ - قبول و اسكان اشخاص شرور و بدسابقه در محل امكنه عمومي ممنوع مي‌باشد.
ماده ۲۴ - در اماكن عمومي ايجاد صداهاي ناهنجار، اداي الفاظ ركيك و انجام حركات زشت و اعمالي كه موجب سلب آسايش ديگران و يا ضرر به اموال‌عمومي شود ممنوع است و صاحبان اماكن عمومي مكلفند متخلف را به مأمورين انتظامي معرفي نمايند.
ماده ۲۵ - يك نفر نمي‌تواند بيش از يك مكان عمومي را اداره و پروانه آن را تحصيل نمايد مگر اينكه براي اماكن ديگري كه مي‌خواهد تأسيس كند از طرف‌مرجع صدور پروانه مدير يا مباشري كه شهرباني صلاحيت او را گواهي نمايد. استخدام كند كه در اين صورت مدير مزبور مسئول اداره و مكان مربوطه خواهد‌بود.
ماده ۲۶ – درجه بندي و تعريف هر يك از اماكن عمومي به وسيله كميسيوني مركب از نمايندگان شهرباني، شهرداري، بهداري و ساير سازمانهاي ذيربط تعيين‌مي‌گردد. مسئوليت تشكيل كميسيون مزبور و اجراي تصميمات متخذه به عهده شهرباني مي‌باشد در مواردي كه درجه‌بندي و تعريف برخي از اماكن عمومي به‌موجب قانون از وظايف ارگانهاي ديگر باشد، همان ملاك عمل خواهد بود.
ماده 27-تخلف از مقررات اين آيين نامه براي بار اول به موجب اخطار كتبي و در صورت تكرار طبق ماده 39 قانون نظام صنفي حسب مورد لغو موقت يا دايم پروانه كسب مي گردد و اين امر در صورت لزوم مانع از اجراي ساير مجازاتهاي شرعي و قانوني نخواهد شد.
ماده 28- براي اماكن عمومي بايد نام فارسي با مضامين موافق عفت عمومي انتخاب و فقط به زبان فارسي هم روي تابلو نوشته شود
ماده 29- در كليه اماكن عمومي وسايل مقدماتي آتش نشاني طبق استاندارد سازمان آتش نشاني باند مهيا باشد تا به موقع مورد بهره برداري قرار گيرد.
ماده 30-كليه دعاوي مربوط به امور صنفي صاحبان اماكن عمومي نزد مقامات صالحه رسيدگي خواهد شد.ليكن چنانچه اختلافي بين آنها و نيز با مراجعين در رابطه با مقررات اين آيين نامه پيش آيد در صورتي كه موضوع در نيروي انتظامي مطرح و منجر به تحصيل رضايت نامه كتبي از طرفين نگردد نيروي انتظامي آنها را به مراجع قانوني ذيربط هدايت خواهد كرد.
ماده 31-از تاريخ تصويب اين آيين نامه كليه مقرات و ضوابطي كه مغاير با مفاد اين آيين نامه باشد ملغي است.